Artigos e Opinión

* ¿Trátase só de Marbella ou ocorre noutras moitas localidades?

Case unha vintena de responsables municipais de Marbella ingresaron en prisión, descubríndose unha trama de corrupción que non resulta nova para ninguén. Todos sabiamos que Marbella era a cova de Alí Babá e os seus corenta ladróns, herdeiros dun gilismo mafioso que gañou democraticamente o poder.

¿Trátase só de Marbella ou ocorre noutras moitas localidades? ¿Son os políticos detidos os únicos responsables, ou a responsabilidade penal debe ser moito máis ampla? En moitisimos municipios españois o da costa, estanse producindo fenómenos de corrupción, protagonizados por políticos, funcionarios, técnicos e empresarios de todo signo político. As causas son ben variadas. Normalmente apúntase ao opaco sistema de financiamento dos partidos políticos, pero as causas son moito máis complexas. Os medios de comunicación están máis atentos aos actos dos responsables da gran política, cando en verdade o niño de corrupción atópase nos concellos, alimentado por un urbanismo desaforado e uns suculentos contratos de servizos.

Podemos enumerar algunhas das causas políticas da corrupción municipal, brillantemente analizadas por José Manuel Urquiza no seu libro Corrupción municipal, editado por Almuzara. Sistemas de listas bloqueadas e pechadas, imposibilidade de elección directa do alcalde, órganos de adxudicación estancos e politizados, absoluta falta de control previo legal e financeiro das operacións máis importantes. Recomendo a súa lectura para comprender a orixe de moitas das técnicas legais que utilizan os corruptos, así como posibles solucións.

Pero non só a corrupción ten orixe política. Moitos empresarios actúan como corruptores, cegando cos seus diñeiros a uns concelleiros non habituados aos brillos da fortuna. ¿Que pasa? Pois que en ningún outro sector económico gáñase o que no urbanismo. Unha auténtica revolución poboacional estase producindo en España. A finais dos noventa moitos pensaban que nunca superariamos os 40 millóns de habitantes e xa somos máis de 44 millóns. Todo parece apuntar a que seguiremos crecendo. Probablemente alcanzaremos os 50 millóns. Un certo repunte da natalidade, a forte corrente inmigratoria e un continuado éxodo europeo están ocasionando un inaudito crecemento demográfico. Se a todo isto únense os 50 millóns de turistas, comprenderemos que a presión urbanística pareza non ter fin.

Ata finais dos noventa, o ritmo de construcións de novas vivendas roldaba as 350.000 ao ano. Pasamos, ao comezo do boom, ás 500.000, e hoxe, á espera de datos oficiais, alcanzaremos as 700.000.

¿E por que se constrúe tanto? Pois porque existe unha demanda firme que o solicita. ¿Explotará o que algúns viñeron denominando burbulla inmobiliaria? É posible que os prezos se temperen e que diminúa o ritmo de vendas, pero parece que a tendencia demográfica seguirá firme. Isto é, cada ano son máis os turistas que veñen á busca do noso benigno clima.
Nun país con tanto chan dispoñible como España, ¿cal é a limitación para dispoñer máis chan para construír? Pois que os permisos públicos foron por detrás do incremento de demanda e permitiron unha acumulación de chan en mans de poucos operadores. Aínda que se liberalizase hoxe o urbanismo, non sería de esperar unha baixada de prezos, posto que o chan pertence ás grandes promotoras, que se limitarían a dosificar a súa saída ao mercado para manter os altísimos valores que lles están permitindo alcanzar unhas rentabilidades astronómicas.